Voorwoord

De afgelopen jaren heb ik veel kennis en ervaring opgebouwd over onder andere hormonen, leefstijl, neurotransmitters, adaptogene kruiden, het microbioom, gezonde voeding, circadiaanse ritmes en evolutiebiologie. In dit boek komt alles samen. Het voelt als een bekroning op een periode van vijftien jaar studie en praktijkwerk.

De onderwerpen en samenhang heb ik in begrijpelijke taal toegankelijk gemaakt. Ik realiseer me dat ik schrijf over onderwerpen die mogelijk nieuw en misschien ook controversieel zijn voor sommigen. Bovendien is het soms ingewikkelde informatie. Maar ik kan het niet versimpelen om het daarmee gemakkelijker maar onjuister te maken.

Alhoewel mijn motivatie voor het schrijven van dit boek niet van persoonlijke aard is, merkte ik bij het schrijven van dit voorwoord dat ik wel degelijk het recente overlijden van mijn beide ouders in mijn achterhoofd heb. Mijn ouders startten beiden met hun eerste medicijnen toen ze de leeftijd van een jaar of vijfenvijftig hadden bereikt. Tien jaar later zag ik hoe ze elke drie maanden papieren tassen vol medicatie bij de apotheker ophaalden. Uiteindelijk ontvingen ze deze wekelijks thuis op een medicijnrol; een lange sliert met gevulde geperforeerde plastic zakjes. De hoeveelheid en het innameschema was te gecompliceerd geworden.

Bloedverdunners, cholesterolverlagers, maagzuurremmers, bloeddrukverlagers, luchtwegverwijderaars, maagbeschermers en slaapmedicatie werden uiteindelijk de basis. Steeds meer klachten, steeds meer medicijnen. Vaatziekten, maag-darmproblemen en schildklierklachten ontstonden achtereenvolgens bij mijn vader. Hij overleed in zijn slaap aan waarschijnlijk een acute hartstilstand. Bronchitis, astma, Lupus (SLE), een darmperforatie en leverkanker (HCC) ontstonden achtereenvolgens bij mijn moeder. Ze zijn beiden ‘maar’ 76 jaar geworden en een paar jaar na elkaar overleden.

Ik ben ervan overtuigd dat het anders had gemoeten en anders had gekund. Voor mij als dochter waren ze niet oud genoeg. Zeker niet omdat ik de samenhang tussen de klachten en de gevolgen van sommige medicijnen zag, maar niets meer kon ondernemen om het proces een halt toe te roepen. Door het wijzigen van zaken als leefstijl en voedingspatroon hadden ziekteverschijnselen kunnen worden voorkomen, uitgesteld of zelfs gekeerd en zou veel medicatie mogelijk overbodig zijn geworden.

Maar ik weet ook dat de basis voor een vitale ‘oude dag’ nú gelegd moet worden en niet pas dán. Want ook nu leidt dat tot meer vitaliteit en een blijer en fijner leven.

Daarnaast hebben we waarschijnlijk allemaal volop met fysieke, mentale, emotionele en sociale uitdagingen te maken voor we überhaupt bij die oude dag aankomen. Ook daarover gaat dit boek vooral.

Mijn kennis komt vanuit meerdere opleidingen, docenten en boeken. Hierin zijn Ralph Moorman en Leo van der Zijde mijn grootste inspiratoren geweest. Ralph heeft interesse en verbazing in mij wakker gemaakt tijdens zijn opleiding. Zonder hem zou ik nu iets heel anders hebben gedaan en zou ik zeer waarschijnlijk een stuk minder gezond zijn geweest.

Leo nam me daarna jarenlang onder zijn hoede. Tijdens talloze opleidingsdagen van en met hem en vele een-op-een sessies leerde ik veel. Hij motiveerde me baanbrekende Engelstalige boeken te lezen. Hij adviseerde me wetenschappelijke bronnen op te zoeken. Hij leerde me niet langer overtuigd te zijn van zaken die leken vast te staan, maar kritischer te gaan kijken. Hij vertelde dat ‘het kwartje moest vallen’ om de samenhang te kunnen begrijpen tussen de veelheid aan informatie. Informatie die je terugvindt in dit boek en die een belangrijke link hebben met ons leven, ons lichaam, onze gezondheid en ons geluk.

Sommige vrienden en bekenden noemen me weleens ‘een kroonluchter’. Wanneer ik iets uitleg gaan er tweehonderd andere lichtjes branden in mijn hoofd, zeggen zij. In mijn praktijk is dat handig en helpt het me om het brede plaatje te zien, het overzicht te hebben en te weten welke stappen en mogelijkheden ik niet over het hoofd moet zien. Ik wil dat geen intuïtie noemen al zouden sommigen het zo zien. Ik zie het als het als het op een logische manier aanspreken van de noodzakelijke kennis, mogelijkheden, verbanden en inzichten om tot iets goeds te komen.

In mijn praktijk mag het dan een pluspunt zijn maar bij het schrijven van een boek bleken al die brandende kroonluchterlampjes ook lastig. Want wat logisch is voor mij, is dat niet altijd voor anderen die niet dezelfde achtergrond en kennis hebben. Er was doorzettingsvermogen nodig, want het boek dat ik in enkele weken dacht te schrijven werd een proces van drie jaar waarbij ik mijn motivatie en ordening soms van ver moest halen.

Ik ben trots op het resultaat waarvan ik hoop dat het je inzicht en inspiratie geeft en een aanzet is om op een andere manier naar je eigen lichaam te gaan kijken. In mijn praktijk hoor ik vaak ‘waarom wist ik dit niet eerder’ en dat wens ik jou eigenlijk ook.

Het feit dat je dit boek in handen hebt, betekent dat dit het goede moment is. Dat zeg ik inderdaad omdat ik bijgelovig ben. Maar dat zeg ik ook omdat ik merk dat er, zij het langzaam, iets begint te verschuiven. Want waar een paar jaar geleden nog verzet was tegen bepaalde denkwijzen rondom onderwerpen als bijvoorbeeld overgangsklachten, stress, bepaalde typen medicatie, hormoontherapie of gezonde voeding, ervaar ik dat er langzaam meer ruimte is voor een ander en breder perspectief.

We zijn allemaal uniek en we hebben allemaal een uniek lichaam. Je lichaam is constant druk aan het werk en er zijn elke minuut duizenden verschillende processen tegelijk in gaande. Je lichaam doet niet zomaar wat, maar doet wat het gedurende miljoenen jaren heeft geleerd. Het is belangrijk te begrijpen hoe je je lichaam zo goed mogelijk kunt ondersteunen. Hoe je met je hormonen kunt samenwerken. Hoe je met gerichte en slimme leefstijlaanpassingen snel en blijvend veranderingen inzet. Voor jouw ‘nu’, voor jouw toekomst en voor jouw ‘oude dag’.

We zijn het allemaal waard om lekker in ons vel te zitten en voluit te leven. Sterker nog, daar zijn we voor gemaakt!

Ik wens je veel leesplezier, inspiratie, ontspanning en gezondheid toe.

Regien Theuns,
Augustus 2023

Inleiding

Alles draait om balans. Soms is het opnieuw zoeken naar evenwicht. Keuzes die eerder voor je werkten, waarmee je wegkwam of die goed voelden, kunnen ineens niet langer de juiste keuzes zijn. Door alle processen en de verschillende stofjes in je lichaam, de stress en eetpatronen van deze tijd, de wijze waarop je bent geprogrammeerd, verkeerde leefgewoonten, simpelweg het ouder worden en andere factoren die niet allemaal zichtbaar en simpel te verklaren zijn, raakt gemakkelijk iets binnen je lichaam uit balans.

Op kleine schaal is dit een natuurlijk proces en een onderdeel van het leven. Niets staat stil, alles is in beweging, alles in en buiten je lichaam heeft een ritme. Je kunt echter ook zo uit balans raken, acuut of chronisch, dat je lichaam externe ondersteuning nodig heeft om weer in balans te komen. Je kunt dan ineens of geleidelijk met vage, acute of chronische lichamelijke, mentale of emotionele klachten te maken krijgen. Het merendeel van die klachten en hun oorsprong komen zo’n beetje aan de orde in dit boek.

Met een beetje geluk, al is het dat eigenlijk niet, ga je fluitend door de eerste veertig jaar van je leven heen en werkt je lichaam als vanzelfsprekend. Al zien we ook daarvoor steeds vaker klachten ontstaan rondom menstruatie, vruchtbaarheid en gewicht. In het beste geval ga je pas na je veertigste merken dat je lichaam jou nodig heeft en dat je er beter voor mag of moet gaan zorgen. En dan krijgen we er als klap op de vuurpijl ook nog ‘de overgang’ achteraan vanaf ongeveer je vijftigste. Als je vrouw bent tenminste. Ben je man, dan zal dat proces ook opstarten maar wat trager merkbaar worden.

Zorg ervoor dat je lichaam voor die tijd in balans is en blijft door de stappen te nemen die daarvoor nodig zijn. Dan ga je een stuk gemakkelijker door deze periode heen. Tevens voorkom je ouderdomskwalen op latere leeftijd of je vermindert ze aanzienlijk. Het is nooit te laat om het roer om te gooien en gezonder te gaan leven.

Ik hoop je met dit boek te inspireren en te prikkelen om anders naar je lichaam en leven te kijken en misschien ook zelf op zoek te gaan. De wetenschap heeft namelijk (nog) niet overal een antwoord op. Er zijn nog onduidelijkheden die wachten om ontrafeld te worden. En dan doel ik zowel op de werking van ons lichaam als op minder tastbare zaken. Neem niets zomaar aan wat ik schrijf in mijn boek, ga zelf op onderzoek uit en voel wat voor jou klopt. Dan kom je altijd tot je eigen waarheid en conclusies. Dat is mooi, want er zijn meerdere wegen die naar verrijking leiden.

Dit boek geeft onder andere een beknopt beeld van de werking van je brein en voor je brein belangrijke stoffen, de kracht en impact van je hormonen, het belang van een gezonde microbenpopulatie in je darmen en een goede leefstijl en verantwoorde voeding voor je gezondheid, vitaliteit en good looks. Verder komen belangrijke invloeden zoals evolutie, programmering, inprenting, circadiaans ritme, de kritische periode en stress aan de orde.

Dit alles speelt in een menselijk lichaam dat honderden eeuwen geleden is bepaald en dat nu leeft in een hyperactieve maatschappij met een groot aantal uitdagingen.

Dit boek is geschreven op basis van betrouwbare wetenschappelijke studies, een rijke hoeveelheid bronnen en ettelijke scholingen en trainingen. Maar bovenal ook op mijn eigen visie en op zowel door mijzelf als door anderen in de praktijk getoetste kennis. In dat licht kan in dit boek worden gesproken over een holistische benadering, een benadering vanuit de heelheid of volledigheid van een mens. Binnen deze volledigheid zijn wel aspecten te onderscheiden en onderlinge samenhangen te benoemen. Dit boek beoogt een leesbaar inzicht te geven in de werking en samenhang van hormonen, neurotransmitters en microben en welke factoren daar invloed op hebben.

Ik heb de hoofdstukken in dit boek zo geschreven dat je niet persé het gehele boek in volgorde hoeft te lezen. Doe je dat wel dan zul je hier en daar herhalingen tegenkomen, die zijn bedoeld om elk hoofdstuk ook separaat van andere hoofdstukken begrijpelijk te maken.

Er zijn veel boeken geschreven over de werking van hormonen in het lichaam, zo vaak omschreven als de dans van de hormonen. Wat vaak onderbelicht blijft, is hoe deze dans beïnvloed wordt door andere factoren, want alle verbanden en dwarsverbanden hiertussen zijn zeer groot. In de komende 11 hoofdstukken wordt een tipje van de sluier gelicht hoe deze samenhang eruitziet. En veel belangrijker: wat je kunt doen om deze positief te beïnvloeden.

Uiteraard zijn er nog veel meer zaken die invloed hebben op jou, je gezondheid, fitheid, stemming en energie. Je kunt bijvoorbeeld nog zo goed eten, slapen en bewegen, maar als je zenuwstelsel niet tot rust kan komen vanwege onverwerkte emoties of trauma’s, wordt het lastig om diepgaand te ontspannen en blijvende balans en heling te realiseren. Dan mag je echt naar binnen keren en met jezelf aan de slag.

Een ander, wellicht een beetje gewaagd voorbeeld voor de lezer, is de invloed van de kosmos. Denk aan de volle maan of zonnestormen die ook invloed op je lichaam en natuurlijk ritme en welzijn hebben. Nog ingewikkelder is de combinatie van (evolutie)biologie en de aanwezigheid van een ziel. Niet alles kan even uitgebreid aan de orde komen in dit ene boek en niet alles is even beïnvloedbaar door ons als mens.

Wat je ook voelt en ervaart of wat je drijfveren ook zijn, ik help je graag om een bewuste leefstijl, sterkere gezondheid en meer vitaliteit te bereiken. Want hoe beter jij je lichaam en jezelf als mens leert begrijpen, hoe beter je kunt weten en voelen wat je werkelijk nodig hebt. In meedenken met je lichaam, je oerbrein slim een beetje om de tuin leiden en samenwerken met je hormonen en je andere ‘inwendige influencers’ ligt de sleutel tot een blij en vitaal leven. Wat ik precies bedoel met de door mij gekozen term ‘inwendige influencers’ wordt in dit boek helemaal duidelijk.